تحلیل احتمال وقوع تغییر کاربری اراضی در دامنه‌‌های جنوبی البرز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن در استان تهران)

حوزه‌‌های آبخیز مشرف ‌به شمال شهر تهران که در دامنه‌‌های جنوبی البرز مرکزی قرار دارند، در دهه‌‌های اخیر در معرض تغییر کاربری و استفاده‌‌های غیراصولی بوده‌‌اند، بنابراین آگاهی از تغییر و تحولات کاربری‌‌ها و تهیه نقشه‌‌های احتمال تغییرات مکانی کاربری اراضی به‌منظور چاره‌‌اندیشی برای مقابله با این پدیده، ضروری به‌نظر می‌‌رسد. در پژوهش پیش‌‌رو با استفاده از تصاویر ماهواره‌‌ لندست، نقشه‌‌های کاربری اراضی سال‌‌های 2000 و 2017 حوزه آبخیز کن به‌روش طبقه‌‌بندی نظارت‌‌شده و الگوریتم حداکثر احتمال تهیه شد. به‌‌منظور تعیین مهم‌‌ترین عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی و پهنه‌‌بندی احتمال وقوع تغییرات، داده‌‌های رقومی نه عامل محیطی و چهار عامل انسانی در محیط GIS تهیه شدند. نقشه احتمال وقوع تغییر کاربری اراضی با استفاده از رگرسیون لجستیک تهیه شد. صحت مدل‌‌سازی با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد سیستم تعیین شد که بیانگر قابلیت مناسب مـدل برای توصیف تغییرات و تعیین مناطق مستعد تغییر بود. نتایج نشان داد که حدود 60 درصد از وسعت حوزه آبخیز کن در طبقه‌های متوسط تا بسیار زیاد حساسیت به تغییر کاربری قرار دارند. در این میان، متغیرهای شیب، ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی، عمق خاک، متوسط بارندگی و دما در فصل رویش، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تعیین احتمال تغییر کاربری اراضی بودند. به‌طور کلی، نتایج پژوهش پیش‌‌رو‌‌ نشان داد که در سال‌‌های اخیر روند تغییر کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه چشمگیر بوده و احتمال وقوع تغییرات در آینده نیز بسیار زیاد است.